مالیات حقوق و دستمزد و نحوه محاسبه آن

مالیات حقوق و دستمزد از جمله قوانین مالیاتی کشور است که کلیه حقوق بگیران در مشاغل گوناگون را شامل می‌شود. به موجب این قانون، کارفرما موظف است که در زمان پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان خود، بخشی از آن را به عنوان مالیات کسر نموده و به وزارت اقتصاد و دارایی تحت عنوان مالیات حقوق واریز نماید. میزان مالیات بر حقوق متناسب با دریافتی افراد تعیین می‌شود و به موجب قانون، سازمان امور مالیاتی در هر سال می‌تواند با بررسی شرایط مختلف مبلغ مالیات بر درآمد حقوق را تغییر دهد. در ادامه با مالی‌چی همراه باشید تا در خصوص محاسبه مالیات حقوق در سال 1400 بیشتر بحث کنیم.

برای پیگیری مسائل مالیاتی خود، با نصب اپلیکیشن مالی‌چی در بخش مشاوره مالیاتی آنلاین، با متخصصان ما در ارتباط باشید.

مفهوم مالیات بر درآمد حقوق

مالیات حقوق و دستمزد در ردیف مالیات‌های مستقیم قرار می‌گیرد. این مالیات از منظر قانونی صرفا مشمول افراد حقیقی می‌شود که به موجب فعالیت‌های اقتصادی در کشور حقوق دریافت می‌کنند. دقیقا ماده یکم قانون مالیات‌های مستقیم کشور به بحث مالیات بر درآمد حقوق اختصاص پیدا کرده است. دریافت مالیات بر حقوق به نسبت میزان حقوق افراد تعیین می‌گردد. این نوع مالیات از قدیمی‌ترین پایه‌های مالیاتی در کشور به شمار می‌آید که سال‌ها است در کشور اجرا می‌گردد. 
در ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم کشور به صراحت ذکر شده است که مالیات حقوق و دستمزد در ردیف مالیات‌های تکلیفی قرار دارد. به این معنی که، کارفرما (اشخاص حقیقی یا حقوقی) موظف است در پایان هر ماه در زمان پرداخت حقوق کارکنان خود، مبلغ مالیات بر حقوق را از پرداختی کارکنان کسر نماید. سپس باید به عنوان واسطه بین کارکنان و دولت، مالیات دریافت شده را در موعد مقرر به حسابی که از سوی وزارت اقتصاد و امور دارایی معرفی می‌شود، واریز نماید. 

بیشتر بخوانید: هر آنچه درباره معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان باید بدانیم!

مشمولین پرداخت مالیات حقوق و دستمزد 

ماده 82 قانون مالیات‌های مستقیم تعریف دقیقی از کسانی که مشمول پرداخت مالیات بر درآمد حقوق هستند، ارائه داده است. در این راستا هر شخص حقیقی که در ایران به موجب ارائه خدمت به فرد حقیقی یا حقوقی دیگر، درآمدی به دست می‌آورد (فارغ از اینکه درآمد نقدی یا غیر نقدی باشد) مشمول مالیات حقوق و دستمزد می‌شود. البته در حال حاضر این مالیات از کارکنانی دریافت می‌شود که برای آن‌ها بیمه در نظر گرفته شده است. 
قوانین مالیات بر حقوق در هر سال از سوی سازمان مالیات دستخوش تغییراتی می‌شود. به موجب این تغییرات عمدتا نحوه محاسبه مالیات تغییر می‌کند و این مسئله به اطلاع کلیه کارفرمایان حقیقی و حقوقی در سراسر کشور می‌رسد. 
نکته مهم این است که به موجب قانون، کلیه افرادی که در ایران فعالیت اقتصادی دارند و از شرکت یا افراد حقیقی در خارج از کشور حقوق دریافت می‌کنند نیز مشمول پرداخت مالیات بر حقوق هستند و باید در پایان هر ماه مالیات خود را به اداره امور مالیات واگذار نمایند.

پرداخت مالیات و معافیت‌های مالیاتی، همیشه دغدغه بسیاری از افراد بوده و هست. برای آشنایی با قوانین مالیاتی، در بخش مشاوره مالی آنلاین اپلیکیشن مالی‌چی، با مشاوران در ارتباط باشید!

معافیت‌های مالیات بر درآمد حقوق

به موجب ماده 91 قانون مالیات‌های مستقیم کشور، افرادی معاف از مالیات حقوق تشخیص داده شده‌اند. این معافیت‌ها از مالیات حقوق و دستمزد مبتنی بر نوع فعالیت، مکان فعالیت و عوامل دیگری است که در این قسمت به تفصیل در خصوص هر یک از آن‌ها توضیح می‌دهیم. 

1. معافیت هیئت‌های سیاسی خارجی 
   افرادی که تحت عنوان هیئت‌های سیاسی خارجی به نمایندگی از دولت‌ها وارد ایران می‌شوند، به شرط وجود معاملات متقابل، معاف از مالیات حقوق هستند. منظور از معاملات متقابل این است، که ایرانی‌هایی که به دلیل مشابه در آن کشور حضور دارند نیز از معافیت مالیات حقوق و دستمزد بهره‌مند باشند.
2. اعضای کنسول‌گری‌ها و مؤسسات فرهنگی خارجی 
   کلیه افرادی که برای فعالیت در کنسول‌گری‌ها و مؤسسات فرهنگی کشورهای خارجی در ایران فعالیت می‌کنند، به شرط وجود معاملات متقابل از معافیت مالیاتی بهره‌مند هستند.
3. کارشناسان خارجی 
   کلیه کارشناسان خارجی که به درخواست یا موافقت رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران برای انجام مأموریت‌های فنی، اقتصادی، علمی و فرهنگی وارد ایران می‌شوند، معاف از مالیات هستند.
4. معافیت کارمندان خارجی سفارت‌خانه‌های ایران 
   کلیه کارمندان خارجی که در سفارت‌خانه‌ها و کنسول‌گری‌های ایران در کشورهای مختلف فعالیت می‌کنند، در صورتی که تابعیت ایران نداشته باشند، معاف از مالیات بر حقوق خواهند بود.
5. هزینه سفر 
   هزینه‌ای که کارمندان بابت مسافرت‌های کاری پرداخت می‌کنند و همچنین دریافتی آن‌ها بابت انجام مأموریت در قالب سفر، مشمول مالیات حقوق و دستمزد نیست.
6. مسکن کارگری یا سازمانی 
   واحدهای مسکونی که در محیط‌های کارگاهی یا کارخانه‌ها برای سکونت کارگران اختصاص پیدا می‌کند و خانه‌های سازمانی که در بیرون از محیط‌های کاری به کارکنان اعطا می‌شود، معاف از مالیات هستند.
7. دریافتی از بیمه 
   مبالغی که افراد بیمه‌گذار به موجب عقد قرارداد با بیمه‌ها در زمان خسارت دیدن دریافت می‌کنند، معاف از مالیات حقوق است.
8. عیدی یا پاداش سالانه 
   عیدی یا پاداش سالانه کارکنان که در پایان هر سال کاری پرداخت می‌شود، تا سقف 4 میلیون تومان معاف از مالیات است.
9. هزینه‌های درمانی 
   هزینه‌هایی که کارفرما بابت معالجه کارکنان خود به طور مستقیم یا با واسطه می‌دهد، معاف از مالیات است.
10. سایر موارد معاف از مالیات حقوق و دستمزد

علاوه بر موارد فوق، موارد دیگری نیز معاف از مالیات حقوق هستند که عبارت‌اند از:‌

• حقوق بازنشستگی
• حقوق مستمری بگیران
• حق سنوات
• 50 درصد حقوق کارکنان مناطق کمتر توسعه یافته
• حقوق سربازان وظیفه
• پرداختی بازخرید یا اخراج کارکنان
• حقوق ایام مرخصی استفاده نشده
• حقوق از کار افتادگی
• حقوق مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات
• حقوق جانبازان و ایثارگران
• حقوق کارکنان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران

بیشتر بخوانید: آشنایی با نحوه محاسبه مالیات بر درآمد املاک

نحوه محاسبه مالیات حقوق و دستمزد در سال 1400 

برای هر فرد در یک محیط کاری حقوق و مزایایی تعیین می‌گردد که مجموع آن‌ها در فیش حقوقی او ثبت می‌شود. هر کدام از این موارد حقوق و مزایا ممکن است به صورت نقدی یا غیر نقدی به فرد حقوق بگیر اختصاص پیدا کند. در همین راستا بد نیست که مجموعه درآمدهای مشمول مالیات حقوق و دستمزد را با هم مرور کنیم: 

مجموعه این مواردی که مشاهده کردید، ممکن است که بسته به نوع سازمان یا شرکت محل فعالیت، موقعیت سازمانی فرد و محل شرکت در فیش حقوق او آورده شود. به ازای هر کدام از این موارد نیز رقم خاصی به فرد اختصاص پیدا می‌کند. برای محاسبه مالیات حقوق و دستمزد افراد، ابتدا تمام مبالغ مندرج در فیش حقوقی که در لیست فوق قرار دارد با هم جمع می‌کنند نرخ مالیت آنها از رقم پایانی کسر می‌شود. در ادامه با توجه به میزان عدد به دست آمده از طریق جدول محاسبه مالیات حقوق در سال 1400 که در ادامه آورده‌ایم، نرخ مالیات فرد محاسبه و تعیین می‌گردد.